“Beogradi dhe Prishtina duhet të arrijnë në një kompromis, është koha e fundit të themelohet Unioni i Komunave Serbe (USO), vendosni sanksione kundër Rusisë, ekonomia dhe energjia janë kulmi i bashkëpunimit të SHBA-së me Serbinë, zvogëloni ndikimin e Moskës”, janë katër mesazhet kryesore që mbetën pas qëndrimit të zyrtarit të lartë amerikan Derek Chollet në Beograd.
Media serbe “Blic” shkruan se zyrtari i lartë i DASH, disa prej tyre i tha me zë të lartë, disa mund të lexohen ndër rreshta, por të gjitha tregojnë një gjë: Amerika po e intensifikon angazhimin e saj për zgjidhjen e çështjes së Kosovës. Në të njëjtën kohë, Chollet dha dy lajme, për herë të parë qasjen e re të SHBA-së për çështjen e Kosovës dhe qëndrimin se duhet respektuar të dyja palët, si dhe u dëgjua një qëndrim i qartë për ZSO-në. Këshilltari i lartë i Departamentit të Shtetit përfundoi vizitën treditore në Ballkanin Perëndimor, gjatë së cilës vizitoi Shkupin, Prishtinën dhe Beogradin. Edhe pse tha se “nuk ka ardhur për të lëshuar ultimatume”, ka thënë qartë se çfarë priste nga çdo vend që vizitonte. “Turni” i tij tregon qartë se SHBA-të kanë vendosur të përfitojnë nga momenti, pasi në Kosovë aktualisht nuk ka krizë serioze pas lirimit të serbëve të arrestuar dhe heqjes së barrikadave. Prandaj Chollet, politikani të cilin mediat e quajnë “burri në veshin e Blinken”, nuk humbi kohë gjatë vizitës dhe deklaratat që ai bëri pas takimit me zyrtarë të lartë të Beogradit mund të reduktohen në këto katër mesazhe.
Kompromisi në tre hapa
Chollettha se SHBA-të duan që situata të qetësohet, të qetësohet kriza që ka zgjatur shumë dhe se duan të angazhohen në dialog dhe ta mbështesin atë. Ai ka thënë se marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë mund të arrihet në tre hapa bazuar në propozimin franko-gjerman . “Hapi i parë është që Kosova dhe Serbia të normalizojnë marrëdhëniet pa njohje të plotë reciproke, siç kanë bërë vendet e tjera. Të paktën si një hap fillestar. Kjo është një mënyrë për ta vendosur Kosovën në rrugën euroatlantike”, thotë Chollet. E dyta është se serbët përfundimisht do të duhet të pranojnë një nivel të caktuar të sovranitetit, dhe e treta është që Kosova duhet t’u japë qytetarëve të saj serb autonomi më të madhe.
Duhet të formohet ZSO
Është pikërisht ky hap i tretë që është mesazhi i rëndësishëm. Chollet ka treguar se në Prishtinë ka theksuar se duhet të formohet ZSO dhe se është diskutuar mënyra se si duhet bërë. “ZSO duhet të ngrihet në proces gjyqësor dhe të jetë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës. Nuk mund të zbuloj se si do të bëhet zbatimi i marrëveshjes, është një hap që besojmë se do të zbatohet në një kohë të caktuar”, tha Chollet.
Sanksionet ndaj Rusisë
Të gjitha këto janë çështje të brendshme dhe zyrtari i lartë preku edhe çështje të politikës së jashtme, sanksioneve ndaj Rusisë. Ai theksoi se Serbia duhet t’i bashkohet sanksioneve kundër Rusisë për shkak të luftës që ka bërë në Ukrainë, duke shtuar se sjellja e Rusisë është e papranueshme.
Bashkëpunimi SHBA-Serbi
Ai tha gjithashtu se SHBA-të e shohin Serbinë si një partner konstruktiv dhe se të dyja vendet kanë shumë interesa të përbashkëta për të cilat duhet të punojnë dhe se një nga ato interesa është energjia dhe diversifikimi.
Pikërisht atë pjesë të deklaratës për Blic e tregon analisti i politikës së jashtme Dimitrije Miliç. Ai thekson se synimi i SHBA-ve është të minimizojnë ndikimin në Beograd. Qëllimi i SHBA-së, siç thekson ai, është që Beogradi dhe Prishtina të gjejnë një marrëveshje që do të ishte një garanci afatgjatë për paqen në rajon, dhe kjo është e pamundur pa një garanci të qartë për komunitetin serb në Kosovë në formë të përcaktimit të pozicionit të saj nëpërmjet JSO-së. “Nëse arrihet një marrëveshje e tillë, Rusia do të ketë më pak ndikim në politikën e jashtme të Serbisë në lidhje me Kosovën. Për sa i përket diversifikimit të energjisë, BE-ja dhe SHBA-ja po përpiqen t’i japin Serbisë mjetet për të pasur një zgjedhje më të gjerë të furnizuesve të gazit në atë zonë, gjë që së shpejti do të jetë praktikisht e mundur me përfundimin e konektorit me Bullgarinë”, përfundon Miliç.