– Nga Mirgjin Frasheri
Nuk mund te heshtesh ndaj padrejtesise te bera ndaj vellezerve shqiptare dhe aq me teper kur kane shkuar viktime e pafajesise
Nje shembell per kete vlen rasti qe 70 vjet pas luftes Italia ka nje dite qe kujton viktimat e krimeve ndaj italianeve te Istras qe u vrane, u plackiten u dogjen e u perdhunuan nga bandat nacional shoveniste kroate me njehere pas perfundimit te luftes me 1945/
Ata u perzune nga trojet e tyre, sikunder u veprua me Çamet dhe jugun e Shqiperise gjate shekullit te fundit/ Eshte per te permendur se kjo kujtese historike nuk ka komprementuar aspak mardheniet ekonomike e kulturore midis Italise dhe Kroacise/
Kjo sot ka nje fakt se ne Kroaci nuk mbizotron insikti ç’njerezor komunist i viteve 50-te. Dhe eshte kuptuar se ky veprim tragjik ishte kunder jetes dhe me turp drejtohej kunder njerezve te pafajshem/
Ndersa shoqeria shqiptare nuk i kaq denuar ne driten e Diellit ato krime e grabitje/ Ne ato vite Mit’hat Frasheri, ambasador ne Athine, dokumentoi dhe denoncoi brenda dhe jashte kufijeve ato forma mizore te genocidit te popullsise ç’ame/
Kjo eshte arsyeja qe populli nuk i harron; sepse plaget duan driten per tu sheruar, Sepse nga drite vjen dhe drejtesia dhe me drejtesine gjejme te Verteten/ Sot kur Luksenburgu ka marre ne konsiderate çeshtjen çame / Po aq e nevojeshme behet dhe bashkimi i trojeve shqiptare, ne qofte se dokemi parasysh idete e Rilindjes Kombetare mbi kombin tone/
Po ashtu ndhe problemi i pavaresise se Kosoves vertetoi sa padrejtesie e turpshme ishte bere ndaj trojeve tona pas 1912/ Le te shohim nje fakt tjeter se si eshte shprehur Robin Kuk ministri i jashtem i Anglise ne qeverine Blaire:
“Kam shqyrtuar dokumentat e Konferences se Ambasadoreve te atyre vendeve dhe mund te them qe vendimi i saj ka qene i detyruar nga rrethanat historike/ Ne duhet ti japim fund padrejtesive qe u kryen ne fillim te shekullit te kaluar”
Pra padrejtesia eshten kuptuar ne duhet kerkuar qe te veje ne vend/ Por dua te permend dhe nje thenie te Naimit ne lidhje mbi moralin qe mbanin lart te paret tane:
“VELLAZERIA /EDHE BASHKIMI E NJEREZIA ESHTE SHPETIMI”!
Apo vargjet e Budit qe shprehej per ceshtjen kombetare: “Ku jane ata pleq bujare/ Qe qene para ne/ Ata trima qe luftonin per atdhe”
Sikur sot te na thone: Bashkohuni e beni nje shtet te vetem te gjithe ju shqiptaret, a e keni menduar se do te ishte nje ander e pamundur? Une besoj se po te na vinin ketu patriotet nga Kosova ne Çameri te kohes se Rilindjes e Lidhjes se Prizrenit me siguri do ia dilnim.
Per kete arsye mendoj qe idete e Rilindjes Kombetare duhet te jene drite per kombin, nga veprimtaria e qeverise deri tek qytetari me i thjeshte/ Pra ne kete kuptim roli i shkolles ne formimin e brezit te ri ne frymen e Rilindjes, duhet te ngjallet si thelb i funksionit edukativ te shkolles
Sa me vlere jane per kete rast edhe vargjet e Qerasim Qirjazit ne kongresin e Manastirit 1908:
“Do te punojme per memedhene/ Gjithe jeten sa te rroj/ Do te zgjoj ata qe flene”
Tani kush fle e kush eshte squar?? Marre nga magjia e Rilindjes Kombetare Respekte