Meteorologu i CNN dhe eksperti i motit të keq, Chad Myers ka shpjeguar se përse pasgoditjet kanë qenë kaq të rënda, duke iu përgjigjur raporteve për një pasgoditje me magnitudë 7.5 pas tërmetit të parë në Turqinë jugore këtë mëngjes.
Pasgoditja 7.5 ishte “një tërmet në vetvete”, ka thënë Myers. “Do të ishte tërmeti më i fortë që nga viti 1999 në rajon. Ne gjithmonë flasim për epiqendrën, por në këtë rast duhet të flasim për epi-linjën.”
Dy pllaka masive tektonike – arabe dhe euroaziatike – takohen nën provincat juglindore të Turqisë. Përgjatë kësaj linje thyerjeje, “rreth 100 milje nga njëra anë në tjetrën, toka rrëshqiti,” tha Myers.
Kjo është ndryshe nga Unaza e Zjarrit, e cila kalon përgjatë bregut perëndimor të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Në këtë zonë, tërmetet dhe cunami shpesh shkaktohen nga subduksioni – ku një pjatë rrëshqet poshtë tjetrës.
Por në një “rrëshqitje goditëse”, pllakat lëvizin horizontalisht, dhe jo vertikalisht.
“Përse kjo ka rëndësi është sepse ndërtesat nuk duhet të shkojnë përpara dhe mprapa. Dhe pastaj valët dytësore nisin t’i çojnë mbrapa dhe përpara, gjithashtu”, tha Myers.
Për shkak të natyrës së kësaj ngjarje sizmike, pasgoditjet mund të zgjasin “për javë dhe muaj”, sipas meteorologes së CNN, Karen Maginnis. Për shkak të kësaj ngjarje sizmike tepër të rrallë, ekspertët e fushës janë shprehur këtë të hënë se dy tërmetet 7.8 dhe 7.5 që “shkundën” Turqinë duhet të futen në librin e rekordeve.
Sa larg mund të ketë lëvizur pllaka? Sizmiologu i njohur italian jep alarmin
Kreu i Institutit Kombëtar të Gjeofizikës dhe Vullkanologjisë në Itali, Carlo Doglioni, duke komentuar tërmetin shkatërrimtar në Turqi dhe Siri, tha se rreziku është që mund të ketë lëkundje të tjera më intensive.
Ai shtoi se duket “sikur Turqia të ketë lëvizur drejt Jugperëndimit dhe Arabia drejt Verilindjes”.
Profesor Carlo Doglioni, çfarë ndodhi në Turqi në orët e para të mëngjesit të kësaj të hëne?
Ndodhi që ajo që ne e quajmë pllaka arabe të lëvizë rreth 3 metra përgjatë një drejtimi verilindje-jugperëndim në lidhje me pllakën e Anadollit. Po flasim për një strukturë në zonën kufitare mes kësaj bote, atë të pllakës arabe dhe asaj afrikane”.
Sa larg mund të ketë lëvizur pllaka?
Nga vlerësimet që kemi, dhe të cilat gradualisht po përpunohen, ne e dimë se lëkundja u aktivizua për 150 kilometra me një zhvendosje prej të paktën tre metrash. Gjithçka ndodhi në vetëm pak sekonda, duke rrezatuar këtë tërmet me magnitudë 7.9 ballë.
A është një lëvizje e madhe?
“Po, vërtet shumë e madhe… Epiqendra ishte në zonën jugperëndimore të Turqisë.
Çfarë lloj lëvizje ishte ajo?
Flasim për një lëvizje rrëshqitëse, rrafshi i prishjes është vertikal, prandaj gjatë një tërmeti vërehet një zhvendosje horizontale e blloqeve të shkëmbinjve.
“Dy kufijtë që lëvizin në lidhje me njëri-tjetrin në një mënyrë të varur. Me fjalë të tjera: është sikur Turqia të kishte lëvizur drejt Jugperëndimit dhe Arabia drejt Verilindjes.
Në cilën zonë ka ndodhur tërmeti?
“Po flasim për një zonë shumë sizmike, një nga zonat më të rrezikshme në Mesdhe. Në shekujt e kaluar ka pasur tërmete jashtëzakonisht të dhunshëm.
Alarmi është mbyllur. Kjo nuk do të thotë se nuk mund të ringjallet nga rrëshqitjet e dheut. Por do të ishte një skenar që ka të bëjë me detet që rrethojnë Turqinë.
Ngjarjet e këtij lloji mund të pasohen nga ngjarje po aq të rëndësishme nëse jo më të rëndësishme. Ndodhi pikërisht në Turqi në tërmetin që goditi vendin në vitin 1999.
A duhet të shqetësohen vendet më në perëndim të Mesdheut?
Ajo që mund të them, është se janë lëvizje që nuk ndalen kurrë. Sjellja “epidemike” dihet, por tërmeti preku një strukturë larg sistemit gjeologjik italian. Kjo nuk do të thotë se nuk duhet ta mbajmë vëmendjen lart, sepse Italia ka zona me një vitalitet gjeologjik gjithnjë të pranishëm.